Hulp bij paniekaanvallen

Bij een paniekaanval heb je last van intense aanvallen van angst die gepaard gaan met lichamelijke symptomen zoals hyperventilatie, een duizelig gevoel en hartkloppingen. Vaak heb je het idee dat je een hartaanval krijgt of dat je gaat flauwvallen.

Menig persoon met paniekaanvallen belandt op een afdeling eerste hulp, waarna er uitgebreid lichamelijk onderzoek plaatsvindt, maar men uiteindelijk geen lichamelijke afwijkingen kan constateren. Vaak is er ook een algemene angst om een volgende aanval te krijgen omdat je bang bent om tijdens een paniekaanval flauw te vallen, een hartaanval te krijgen of om de controle over jezelf te verliezen.

Je gaat vervolgens situaties uit de weg waar je een paniekaanval zou kunnen krijgen, zoals het openbaar vervoer of een drukke supermarkt.

Paniekaanvallen ontwikkelen zich onder stressvolle omstandigheden, maar niet iedereen die te maken krijgt met stressvolle gebeurtenissen krijgt ook paniekaanvallen. De ene persoon is hiervoor van nature gevoeliger dan de ander.

De eerste paniekaanval kan als een soort van vals alarm gezien worden na een langere periode van stress. De persoon reageert met een intense angst, terwijl de situatie niet bedreigend is. De situatie waarin de eerste paniekaanval optreedt, wordt achteraf vaak als een situatie omschreven van waaruit het moeilijk was om te ontsnappen.

Na de eerste paniekaanval is de persoon meer gefocust op veranderingen in lichamelijke gewaarwordingen. Zelfs kleine veranderingen kunnen in de beleving van de persoon al gekoppeld zijn aan het krijgen van een paniekaanval waarbij de lichamelijke gewaarwordingen als zeer bedreigend worden geïnterpreteerd. Hartkloppingen blijken bijvoorbeeld een teken van een naderende hartaanval. Dit roept vervolgens verdere angst op waardoor de lichamelijke klachten toenemen.

Plaatsen die lijken op de situatie van de eerste paniekaanval worden steeds vaker uit de weg gegaan omdat deze de lichamelijke klachten lijken uit te lokken.

Anti-depressiva werken ongeveer even goed bij paniekaanvallen als Cognitieve Gedragstherapie. Naast antidepressiva zijn ook benzodiazepines (meestal met een merknaam die eindigt op “pam”) effectief bij het verminderen van paniekstoornissen. Benzodiazepines werken bovendien snel, vaak al binnen een week. Groot nadeel van benzodiazepines is echter het gevaar van verslaving. Effecten van cognitieve therapie zijn langdurend en er bestaat twee keer zo weinig terugval als bij het gebruik van medicatie, vandaar dat Cognitieve Gedragstherapie de voorkeur heeft.