Stressklachten ontstaan als er langdurig sprake is van een verstoring van het evenwicht tussen de draaglast en draagkracht.
Je kunt dit zien als een weegschaal met aan de linkerzijde de gewichten van alles wat belastend voor je is zoals belastende relatieproblemen, een stressvolle baan of belangrijke levensgebeurtenissen (denk bijvoorbeeld aan een verhuizing, nieuwe baan).
Aan de rechterzijde van de weegschaal liggen de gewichten in de schaal voor de manier waarop je omgaat met stressvolle situaties. Dit wordt onder andere bepaald door je manier van denken (pieker je veel of ben je perfectionistisch), je leefstijl (sport, voeding), tijdsmanagement enzovoort.
Signalen en gevolgen van stress en stressklachten
Als de weegschaal van draaglast en draagkracht uit balans is, dan kan je stressklachten krijgen. Hier kan je last van hebben, maar je kan deze klachten ook zien als een soort van lampje dat op het dashboard van je auto gaat branden. Je kan dan blijven doorrijden en het lampje negeren, maar je kan ook het lampje gebruiken als aanleiding om te stoppen, bij te tanken en onder de motorkap te kijken wat er aan de hand is.
Zo kunnen stressklachten die je ervaart aanleiding zijn om stil te staan bij je draaglast en je draagkracht. Bedenk vervolgens wat je hieraan kunt veranderen. Op deze manier zijn klachten, net zoals het lampje op het dashboard, iets wat je kan veranderen en aan kunt werken.
Langdurige stress kan drie soorten klachten geven: psychisch, lichamelijk en gedragsmatig. Veelvoorkomende lichamelijk klachten gerelateerd aan stress zijn bijvoorbeeld hoofdpijn, vermoeidheid en nek- en schouderklachten. Psychische signalen zijn somberheid, slecht slapen, gespannenheid en piekeren. Gedragssignalen kunnen bijvoorbeeld zijn: meer conflicten met anderen of jezelf terugtrekken en meer roken of drinken.
Gezonde versus ongezonde stress
Stress is niet per definitie ongezond. In sommige situaties ervaar je bijvoorbeeld gezonde stress, doordat je een deadline voor je werk of je school moet halen. De stress-reactie treedt dan in werking, je adrenaline niveau gaat omhoog en je hart gaat sneller kloppen. Hierdoor ben je meer gefocust en push je jezelf tot het uiterste. Als je daarna voldoende tijd neemt om te herstellen door dan daalt de opwinding en zakt het stress-niveau weer. Totdat er zich weer een stressvolle situatie voordoet. Het is van belang dat je ontdekt hoe hoog jouw gezonde stressniveau rijkt, dit verschilt per persoon, maar ook het moment speelt hierbij een rol.
Ongezonde stress
Bij ongezonde stress, neem je niet voldoende tijd om te herstellen of is er eenvoudig weg niet de gelegenheid daarvoor omdat je leven in een hectische fase is terechtgekomen.
De ene stressvolle gebeurtenis wisselt de andere stressvolle gebeurtenis af. Dit kan weer resulteren in klachten op langere termijn zoals bijvoorbeeld nek- en schouderklachten.
Het nemen van rust is dus noodzakelijk voor een goed herstel en het voorkomen van klachten.
Onderscheid tussen stress, overspanning en burn-out
Ervaar je langdurige stress dan kan dit leiden tot klachten. Deze stressklachten kunnen verergeren wanneer je niet op tijd ingrijpt en wat kan leiden tot overspanning of burnout. Omdat voorgaande termen nogal eens door elkaar gebruikt worden zet ik ze hieronder nog eens op een rijtje:
Stress
Stress is spanning die deel uitmaakt van ons dagelijks leven. Deze wordt ongezond wanneer de (dreigende) verstoring van het evenwicht tussen de draaglast en draagkracht van een persoon lang duurt, vaak voorkomt of hevig is.
Overspanning
Wanneer er sprake is van een aanhoudende verstoring van het evenwicht tussen de draaglast en draagkracht (overbelasting. maar ook onderbelasting) kan dit leiden tot verminderd functioneren. Als we ons als gevolg hiervan een aantal dagen tot enkele maanden ziek melden, heet dat in de volksmond ‘overspannen zijn’.
Burnout
Sommige mensen geven echter niet toe aan het gevoel van steeds groter wordende uitputting en nemen niet de noodzakelijke rust. Ze zetten door totdat ze daar geen enkele energie meer voor hebben. Ze zijn dan opgebrand; er is sprake van burnout.
Wil je graag een gesprek aan gaan met een Coach in Gouda en omgeving? Neem dan vrijblijvend contact op.